Wariant R na Mnichu – 30 lat odhaczenia 1991 – 2021

„Wariant R na Mnichu – 30 lat odhaczenia 1991 – 2021”  to kolejny imponujący przewodnik i plakat z serii Master Topo. 

W 2021 roku minęło 30 lat od historycznego wydarzenia, jakie miało miejsce na wschodniej ścianie Mnicha. 20 lipca 1991 roku Piotr „Dawid” Dawidowicz i Michał „Salami” Wayda dokonali 1. klasycznego przejścia legendarnego Wariantu R. Była to przełomowa wspinaczka, nie tylko będąca ukoronowaniem swoistego wyścigu o palmę pierwszeństwa, ale również potwierdzająca skuteczność sportowej „etyki RP”, która zagościła w Tatrach na początku lat 90. XX wieku.

Rocznicowe topo obejmuje 16 dróg i 10 dużych wariantów na wschodniej ścianie Mnicha oraz wiele wariantów mniejszych.   
W warstwie tekstowej i dzięki zdjęciom z akcji topo-plakat eksponuje Wariant R (pisany także eR) i sąsiednią drogę Sadusia (niemal bliźniaczą pod wieloma względami ale trudniejszą, Wariant R dopełniającą). W kwestii przebiegu dróg jest to pełnoprawne topo, pokazujące drogi zwłaszcza w środkowej i prawej oraz dolnej części ściany. 

Warto uzmysłowić sobie, że wschodnia ściana Mnicha nie jest płaszczyzną, jest wypukła, jej orientacja zmienia się o dobre 20 stopni od lewej części ku prawej i ku dołowi, od drogi Sadusia do Kosińskiego. Ponadto na prawo od tej ściany jest wąski pionowy pas skały o orientacji ściśle NE. Dotychczasowe dokładne ujęcia ścian wschodniej czy północnej, robione na wprost owych ścian, nie ujmowały w całości kilku ważnych dróg na Mnichu, wkraczających na ów pas pośredni.

Obecne ujęcie główne uzupełnia ten brak, jest właśnie najdokładniejszym z dotąd wydanych drukiem widokiem z kierunku NE. W szczególności ujęcie to: 

• dobrze oddaje takie drogi jak Międzymiastowa (VI+, najbardziej uczęszczana z dróg na ścianie, przewijająca się ze ściany pn. na wschodnią i dla każdej z tych ścian z osobna widoczna jedynie w połowach) oraz Superata Młodości (IX-, najpopularniejsza z trudnych dróg powstałych od 2003 roku, cały czas biegnąca terenem o orientacji NE);
• pokazuje w całości trudniejsze i najdłuższe na Mnichu dwie drogi w prawym skraju, Złote Runo Nicości z 2019 (z Kantem Epigonów) oraz Oczy w Obłędzie z 2008, zwłaszcza w dolnej części.
• daje wgląd w pierwszy wyciąg Wariantu Baryły (z głęboką szczeliną i turnią z lewej strony) oraz w dwa dolne wyciągi Metalliki, zwrócone w prawo w porównaniu z górnymi częściami tych dróg;
• nad Półkami zyskujemy wgląd w Rokokową Kokotę i w dolną część Kantu Hakowego, a nad Górnymi Półkami w unikalny w skali kontynentu Nosa Mnicha i dawny Komina Marcinkiewicza;
•  ujęcie to daje też wgląd w łatwiejsze lub dawne warianty w dole ściany (poniżej Półek), które dotąd były traktowane zbyt pobieżnie na publikowanych ilustracjach. W tym pokazano przebieg głównego ciągu wariantów doprowadzających do Półek wprost pod eRa oraz warianty niedawno przypomniane czy odkryte (jak Zapomniane Zacięcie oraz kilka innych 10-15 metrowych rys i zacięć poniżej Półek, które w widoku ściany na wprost są przysłonięte formacjami po lewej).

Warto jeszcze zwrócić uwagę na:

• wyróżnienie liniami ciągłymi i kolorem zielonym dróg sprzed 1955 (zarówno na małym ogólniejszym zdjęciu, jak i na dużym ujęciu głównym). To pozwala lepiej wyobrazić sobie sytuację z momentu pierwszego przejścia Wariantu R w 1955. Na głównym topo także późniejsze drogi pogrupowano kolorami w trzy okresy, stąd np. drogi wytyczone po odhaczeniach z 1991 i 1992 łatwo można wyodrębnić względem dróg wcześniejszych.
• pierwszy raz opublikowaną listę prób uklasycznienia Wariantu R z lata 1991;
• poprawione i uzupełnione wykazy ważnych powtórzeń eRa, nieklasycznie i klasycznie;
• wyjaśnienia co do nitów na tej drodze w okresie 1955-1964, płytki Piranii i filmu „Wariant R”;
• poprawione wykazy dotyczące drogi Sadusia, w tym powtórzeń klasycznych, z suchymi uwagami o ilości spitów dobitych już po jej przejściu klasycznym (w 1992);
• zaznaczone około 200 kotew asekuracyjnych (spitów), blisko połowę z umieszczonych na ścianie. - obecne topo jest pierwszym w ogóle topo wydane drukiem, na którym zaznaczono prawie wszystkie spity na Wariancie R i Sadusiu oraz lwią część kotew na Metallice i Misterium.

Obu obrazom topografii ściany towarzyszą trzy zdjęcia z akcji, dwa z prób odhaczenia Wariantu w 1991 i jedno z 1992, z Piotrem Dawidowiczem na Sadusiu. Na głównym ujęciu mamy wspinacza w kluczowym miejscu drogi. Zachowano numerację dróg taką jak na ogólnym topo „Mnich i Mniszek, ściany wschodnie”, wydanie 4., topo nr 3’’’ w serii. Aktualność danych sięga lata 2021. 
-------------------------------------------------
Grzegorz Głazek: Wariant R – 30 lat odhaczenia, 1991-2021. Zdjęcia terenu autor, zdjęcia z akcji z epoki (1991 i 1992) autor, Anna Szymkowska-Czyż i Kazimierz Ruszała. Seria „Ściany Tatr”, topo nr 26, Warszawa 2021. Wydawca Master Topo, współwydawca wydania obecnego Antykwariat Górski Filar. Format 48x68 cm (B2 w pionie), składane mapowo bądź rolowane. Tytuły i podtytuły także w języku angielskim. 

Plakat jest dostępny w formie plakatu składanego.